کودک و تلویزیون

آیا تماشای تلویزیون برای کودک من مناسب می باشد یا نه؟ یعنی اگر شما در مورد لباس‌هایی که شسته‌اید و دارید اتو می‌کنید به کودک خود یاد بدهید، بسیار آموزنده‌تر از هر برنامه تلویزیون دیگری خواهد بود؛ آیا باور نمی‌کنید؟ مطالعات بسیاری نشان می‌دهد مغز کودکان کوچک بسیار آهسته‌تر از آن است که بتواند فعالیتی که در تلویزیون تماشا می‌کند را تقلید کند تا زمانی که یک فعالیت را به صورت زنده و واقعی تماشا می‌بیند.گفتاردرمانی اسلامشهر

چه رابطه ای بین اتیسم و تماشای تلویزیون می تواند وجود داشته باشد؟!!

نشستن کودک در مقابل تبلت یا تلویزیون و همچنین زمان بازی کمتر والدین با کودک ، میزان بروز علائم طیف اوتیسم (ASD) برای کودک در آینده را افزایش می دهد.

طبق یافته های کاردرمانی و اولین مطالعه آینده نگر در مورد این موضوع ، در یکی از  تحقیقات محققان دانشکده پزشکی دانشگاه درکسل و دانشکده بهداشت عمومی Dornsife منتشر شده است.

محققان در مطالعات خود با بررسی‌هایی که انجام دادند، دریافتند احتمال اینکه علائم اوتیسم در سن دو سالگی در کودکان یک ساله‌ای که بخش زیادی از وقت خود را صرف دیدن تلویزیون و بازی با تبلت خود می‌کنند، بالا است.

محققان دانشگاه درکسل همچنین دریافتند کودکانی که تعامل کمتری با پرستاران و خانواده خود دارند احتمال اینکه علائم اختلال طیف اوتیسم در آنها پدیدار شود، زیاد است.گفتاردرمانی اسلامشهر

نتایج مطالعه محققان دانشگاه درکسل نشان داد ارتباطی میان زمان استفاده یک کودک ۱۲ ماهه از مشاهده تلویزیون و تبلت با اختلال طیف اوتیسم وجود دارد و هرچه آنها زمان بیشتری را صرف مشاهده و بازی با تلویزیون و تبلت کنند احتمال اینکه علائم اختلال طیف اوتیسم در آنها مشاهده شود چهار درصد افزایش می‌یابد و این در حالی است که بازی با والدین با کاهش ۹ درصدی ابتلا به این اختلال همراه است.گفتاردرمانی اسلامشهر

حرکت سریع و نور و نقطه ها در صفحه دیجیتالی تلویزیون باعث تحریکات شدید و سریع مغز می شود و این تحریکات باعث صدمه به مغز کودک و عوارض بعد از آن مانند کمبود توجه کودک در کتاب خواندن و درس خواندن خواهد شد.گفتاردرمانی اسلامشهر

تماشای تلویزیون درکودک زیردوسال

موسسه پزشکی کودکان توصیه می کند کودکان زیر دو سال به هیچ وجه تلویزیون تماشا نکنند. دکتر دیوید هیل نویسنده و متخصص کودکان در کتاب والدین مثبت با توجه به تحقیقات انجام شده تماشای تلویزیون را برای کودکان زیر دو سال زیانبار توصیف میکند. دکتر هیل در کتاب خود به تشریح مراحل رشد مغز کودک را در سه سال اول و تاثیر زیانبار تلویزیون توضیح می دهد.

مغز کودکان دید سه بعدی را با نگاه به اجسام واقعی توسعه می دهند. در حالی که تلویزیون اجسام را دو بعدی و تخت به تصویر میکشد.محققان دانشگاه کورنل گزارش می دهند که رابطه آماری کافی بین تماشای تلویزیون در کودکان زیر سه سال و بیماری اوتیسم وجود دارد. این تحقیقات به این معنی نیست که دلیل ابتلا به اوتیسم پیدا شده است، اما تحقیقات نشان میدهد که تماشای تلویزیون میتواند باعث تحریک این بیماری در کودکی شود.گفتاردرمانی اسلامشهر

بسیاری از والدین تمایل دارند کودکان باهوش و خلاقی داشته باشند و گمان می‌کنند نشاندن کودک جلوی برنامه‌های ویدئویی آموزشی می‌تواند فرصت خوبی باشد که هم خودشان استراحت کنند هم کودک چیزی یاد بگیرد؛ اما حقیقت امر این است برنامه‌های آموزشی چیز زیادی به کودک شما نخواهند آموخت. اکثر محققان معتقد هستند برای کودکان زیر ۲ سال تلویزیون ارزش آموزشی ندارد.گفتاردرمانی اسلامشهر

دیمیتری کریستاکیس (Dimitri Christakis) نویسنده کتاب «فیل در اتاق نشیمن» می‌گوید:

مغز نوزاد از بدو تولد تا ۲ سالگی تا ۳ برابر رشد می‌کند و بزرگ می‌شود و این رشد تنها در پاسخ مستقیم به محرک‌های خارجی و تجربیات در دنیای واقعی اتفاق می‌افتد.

یعنی اگر شما در مورد لباس‌هایی که شسته‌اید و دارید اتو می‌کنید به کودک خود یاد بدهید، بسیار آموزنده‌تر از هر برنامه تلویزیون دیگری خواهد بود؛ آیا باور نمی‌کنید؟ مطالعات بسیاری نشان می‌دهد مغز کودکان کوچک بسیار آهسته‌تر از آن است که بتواند فعالیتی که در تلویزیون تماشا می‌کند را تقلید کند تا زمانی که یک فعالیت را به صورت زنده و واقعی تماشا می‌بیند.

پرفسور جیل استام (Jill Stamm) سرپرست موسسه توسعه مغز اطفال در فینیکس می‌گوید:

در حال حاضر ما می‌دانیم تماشا کردن تلویزیون آسیب دائمی برای کودک در پی نخواهد داشت؛ همچنین می‌دانیم که هیچ کمکی هم به رشد و یادگیری آن‌ها نمی‌کند و ممکن است کمی رشد را آهسته‌تر کند.گفتاردرمانی اسلامشهر

جلوی تلویزیون به کودک خود غذا ندهید!

کاردرمانگران کودکان و محققان پیشنهاد می كنند كه این یافته ها در طول همه گیری های ویروس کرونا با بسیاری از كودكان در خانه و در حین تماشای كودكان خود میزان تماشای تلویزیون یا تبلت را در کودکان خود کنترل کنید.

کارن اف.هفلر ، نویسنده،دکتر و محقق کالج در این باره میگوید :

این تجربه های مطالعاتی مورد استفاده در کاردرمانی کودکان اوتیسم است که مزایای تعامل والدین و نوزادان را در رشد فرزندان بعدی و همچنین ارتباط مشاهده بیشتر صفحه با تأخیر در رشد و نمو نشان می دهد.

در طی ملاقات های کاردرمانی کودکان 12 و 18 ماهه ، از مراقبانشان خواسته می شود که کودک شما چند بار در معرض صفحه نمایش یا کتاب قرار بگیرد و چند بار با فرزند خود بازی کند. پس از این گروهی از مطالعه ملی کاردرمانی اوتیسم ، بررسی کردند که چگونه تماشای تلویزیون یا فیلم ، و همچنین زمان بازی اجتماعی و خواندن با هم ، با ریسک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم و علائم مشابه ASD در دو سالگی همراه بودند که توسط اندازه گیری اصلاح شد.گفتاردرمانی اسلامشهر

زمان طلایی رشدمغز

به این دلایل که:

    دو سال اول زندگی فرزند شما زمان بسیار مهم و حیاتی برای رشد مغز است و مغز در این سنین با شتابی فوق العاده در حال رشد و افزایش عملکرد و افزایش پایانه های عصبی است . این رشد تنها و تنها از طریق تعامل با یک انسان و با کاوش و جستجو در محیط پیرامون و دیدن دنیایی 3 بعدی امکان پذیر است.اینها فعالیتهایی هستند که به کودکان کمک می کند مهارتهای لازم را برای رشد فکری ،اجتماعی و عاطفی به دست اورند و تماشای تلویزیون تمام این موارد را از کودک می گیرد و او را محروم و محدود می سازد.

    وقتی کودک شما بازی می کند او بطور جدی در مورد چگونگی کار جهان یاد می گیرد و با ازمایشات علت و معلولی مغز خود را تجهیز می کند.این علت و معلولها هستند که در اینده کمک می کنند تا هم کودک دارای اتیسم و یا غیر اتیسم به حل مساله برسد،رشد پیدا کند،بزرگ شود و….و تلویزیون تمام اینها را از کودک شما می دزدد.

یادگیری ورشدزبان

    دو سال نخست برای کودک شما زمان بسیار مهمی برای یادگیری و رشد زبان است و این دوره را دوره ای پایه ای برای زبان اموزی کودک می دانند. زبان تنها و تنها از طریق تعاملات انسانی اموخته می گردد نه با گوش کردن منفعل به تلویزیون. اگر ما به تلاش کودک برای تعامل پاسخ ندهیم اواهای کبوتری تبدیل به غان و غون نمی گردد و این غان و غون نیز تبدیل به اوا و پس از ان تبدیل به کلمه نمی گردد.پس یادگیری زبان برای نوزاد نوع انسان امری تعاملی و تکاملی است و بدون ارتباط زنده با موجودی زنده ی دیگر نمی تواند این تعامل و تکامل را به دست اورد.

پژوهش ها تماما نشان دهنده این مهم هستند که کودکان از طریق تقلید و ارتباط با یک بزرگسال به طور فعال صحبت کردن را یاد می گیرد و هیچ پژوهشی نشان نداده که کودکان از طریق تماشای تلویزیون می توانند صحبت کنند و گنجینه لغات خود را افزایش دهند.گفتاردرمانی اسلامشهر

    به این نکته توجه کنید که زمانی که کودک شما لبخندی می زند شما هم به او لبخند می زنید، زمانی که او غان و غونی می کند شما به او با گفتن کلماتی مانند جانم و….واکنش نشان می دهید و با این کار او را از نظر اجتماعی و عاطفی نیز مورد حمایت قرار می دهید اما تلویزیون و تبلت به هیچ عنوان چنین توانایی را ندارد و نخواهند داشت.

تماشای تلویزیون توسط کودکان آیا درست است؟

رشد پستانداران و نوع انسان تا حد زیادی به تجربیات او وابسته است ولی این روزها این تجربیات انسانی به طور فزاینده ای شامل استفاده از فناوری های نوین می گردد.مغز انسان یک سیستم پویا است که دائما با محیط پیرامون خود سازگار می گردد و هنگامی که جنبه هایی از این محیط پیرامون تغییر کند مغز نیز تغییر می کند و رشد می یابد این تاثیر پذیری می تواند از صفحه موبایل نیز اتفاق افتد و مغز پویا و در حال رشد نوزاد را تبدیل به سیستمی بسته و تک بعدی کند بدون دریافت بازخورد از محیط.گفتاردرمانی اسلامشهرگفتاردرمانی اسلامشهر

تماشای تلویزیون توسط اطفال به مغز اسفنجی انها این واقعیت را تزریق می کند که به مانند محرکات سریع تلویزیون همیشه ورودی سریع داشته باشند،ورودی که با دنیای واقعی ما انسانها در تضاد است . انسان موجودی تاملی(تفکر) است و در پس بیشتر کارهای او تفکر وجود دارد و همین امر دنیای واقعی ما انسانها را برای کودک دنیایی خسته کننده می سازد که با دنیای سریع تلویزیون سازگاری ندارد.

تماشای تلویزیون و اتیسم در کودکان

بارها و بارها با خانواده هایی در ارتباط بودیم که روزانه زمان زیادی را کودکانشان به تماشای تلویزیون می گذراندند و این تماشای تلویزیون در برخی مواقع به 8 ساعت و یا بیشتر هم می رسیده است و والدین در کودکانشان علائمی از اتیسم را مطرح می کنند و این من را یاد تئوری اشتباه مادران یخچالی می انداخت که سالها پیش رد شد اما این گمان را برای من زنده می کند که اکنون ما با واقعیتی به نام کودکان شیشه ای( تلویزیونی یا موبایلی) روبه رو هستیم.گفتاردرمانی اسلامشهر

کودکانی که تلویزیون همه چیز انها را گرفته.به یاد دارم کودکی اتیستیک در مرکز حضور داشت که به دلیل تماشای کارتون تام و جری به دفعات زیاد، حرکات او درست به مانند تام ،شخصیت موش این کارتون بود و حتی حرف زدن او نیز به مانند این موش بود.

به دلایل بسیار خانواده کودک دارای اتیسم کودک خود را در معرض عامل مخربی به نام تلویزیون و یا فیلمها قرار می دهد که با شنیدن انها به خود می گوییم که خانواده نمی توانسته چاره ای دیگر داشته باشد.

اما پس از کمی تفکر درمورد اسیبی که این رسانه و محرک به مغز و زبان و ارتباط کودک وارد می کند نمی توان قبول کرد که این بهترین راه حل بوده است بلکه این ساده ترین و راحت ترین راه حل برای خانواده است.تلویزیون می تواند به عنوان سمی ترین محرک برای یک کودک دارای اتیسم در خانه باشد.گفتاردرمانی اسلامشهر

اثرمخرب دیجیتال برگفتار

دکتر داوید هیل دانشیار مدرسه پزشکی UNC عنوان می کند که بررسی ها نشان می دهد که 92 درصد از کودکان امریکایی پیش از یک سالگی از دستگاه موبایل استفاده می کنند و حتی برخی از این تعداد از پیش از 4 ماهگی در حال استفاده و کار با موبایل هستند.

داده ها نشان می دهد که فقط روشن بودن تلویزیون می تواند اثر مخربی بر گفتار و مهارتهای زبانی کودک داشته باشدچراکه والدین انگلیسی زبان به طور معمول در محیطی که کودک نوپا در ان قرار دارد در حدود 940 کلمه در ساعت صحبت می کنند.

اما زمانی که تلویزیون روشن است این تعداد کلمه به 770 کلمه کاهش می یابد و کلمه کمتر به معنای یادگیری کمتر برای کودک است و این می تواند منجر به داشتن کودکی شود که مانند کودکان دارای اتیسم، تا 3 سالگی چند کلمه دارد و نمی تواند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کند.

تماشای تلویزیون توسط کودک دارای اتیسم آری یا خیر؟

همانطور که ذکر شد اکادمی اطفال امریکا عنوان می کند که تماشای تلویزیون برای کودکان زیر 2 سال به هیچ عنوان توصیه نمی گردد و برای کودکان بزرگتر هم تنها روزانه یک تا 2 ساعت تماشای تلویزیون را توصیه می کنند

تلویزیون و رسانه ها خیلی وقت است عضوی از خانه های ما ایرانی ها شده اند و به طور متوسط ما ایرانی ها شاید بیش از 4 ساعت در طول روز را به تماشای برنامه های بی محتوای تلویزیون می کنیم. حالا شما این رو در کنار رفتار کلیشه ای و ریچوال هایی بگذارید که ساعتها زمان یک کودک دارای اتیسم را می گیرد و متاسفانه در برخی مواقع یکی از این ریچوال ها یا الگوهای تکراری می تواند تماشای چند باره و چند باره یک برنامه تلوزیونی یا dvd باشد و همین مورد می تواند زمان گرانبهای یک کودک دارای اتیسم را از او بگیرد.گفتاردرمانی اسلامشهر

از طرفی کاهش علائم اختلال اتیسم در کودکان به زمان بندی و برنامه ریزی احتیاج دارد اما تماشای تلویزیون و یا کار با گوشی های موبایل تمام زمان مفید یک کودک دارای اتیسم را به هدر می دهد.

در پژوهشها مشخص شده است که میان رفتار های کلیشه ای در افراد دارای اتیسم و تماشای تلویزیون و یا کار با مبایل ارتباط معنی داری وجود دارد و هرچه این کودکان بیشتر از این رسانه ها استفاده کنند، رفتار کلیشه ای در انها افزایش می یابد وهمینطور هرچه این کودکان زمان خود را به بازی های تعاملی با یک فرد بزرگسال بپردازند رفتار کلیشه ای درانها کمتر دیده می شود.

گردآورنده :سمیه مهرازاد / متخصص توانبخشی و کارشناس گفتاردرمانی

آدرس و تلفن تماس:02156696094-09352202124

تهران.اسلامشهر.خیابان زرافشان.کوچه اول(احمدپورحسین)پلاک15.کاردرمانی اسلامشهر.گفتاردرمانی اسلامشهر.کلینیک توانبخشی یارا اسلامشهر.

منابع: